Leestip mei 2022
Een naamloze man keert na de oorlog terug naar huis in Hongarije, vermagerd, zonder spullen, zonder sleutel. Zijn buurman, de kruidenier, ziet hem aankomen, herkent hem en zegt goed voor het huis gezorgd te hebben. Maar er ontbreken dingen, en het is vies. De man sluit zich op in zijn studeerkamer, terwijl zijn huis volstroomt met tijdelijke bewoners - zogenaamd neven van de buurman. Na enige tijd wordt er met veel kabaal een drukpers het huis binnengesleept. Het gevaarte wordt in de kamer naast hem gezet en spuwt van vroeg tot laat illegaal anticommunistisch drukwerk uit.
Buiten klinkt het rumoer van de Hongaarse opstand. De naamloze hoofdpersoon wordt zich weer bewust van zijn verleden: hoe hij als gevangene in Kanada te werk was gesteld, de barak in Auschwitz waar de spullen van de gevangenen werden opgeslagen. Dat zet een hallucinante terugkeer in de tijd in gang.
Er zijn al veel boeken verschenen over de Holocaust, maar een boek als dit was er nog niet. Kanada is een verpletterende roman over het effect van een oorlogstrauma op haar slachtoffers.
Juan Gómez Barcena heeft een verbluffend goed boek over de periode vlak na de Holocaust geschreven. Geschreven met zoveel afstand dat het dubbel zoveel impact heeft.
De titel ‘Kanada’ komt van de in het concentratiekamp Auschwitz opgerichte afdeling: het Kanada-Kommando. Deze groep bestond uit Joodse gevangenen die de bagage van nieuw toegekomen gevangen moest doorzoeken op geld en juwelen. Maar ook de lijken uit de wagons laden van de gedeporteerde Joden die de treinreis niet overleefd hadden. De leden van het Kanada-Kommando hadden een relatief beschermde functie en daardoor een iets hogere overlevingskans. Het hoofdpersonage was een lid van het Kanada-Kommando.
Het begin van het boek is wat verwarrend, je begrijpt niet onmiddellijk waar de schrijver naartoe wil maar naargelang het verhaal vordert word je er helemaal in meegezogen.
Het hoofdpersonage keert na zijn vrijlating uit Auschwitz terug naar zijn huis. Dat staat nog overeind maar daarmee is dan ook alles gezegd. De buren hebben de sleutel van de voordeur ‘bewaard’ en laten hem binnen waar hij vaststelt dat het volledig leeggeplunderd werd en vies, vuil, verwaarloosd achtergelaten.
De opportunistische buurman voorziet hem van voedsel en brandstof maar daar komt snel een einde aan als de buurman merkt dat zijn aansporingen om te gaan werken op niets uitdraaien. Omdat het hoofdpersonage zich volledig in de vroegere studeerkamer terugtrekt, verhuurt de buurman de overige kamers aan anderen en ziet er geen graten in om de huurgelden zelf op te strijken. Of dat nog niet erg genoeg is, wordt het huis een bolwerk van illegale activiteiten. Uiteraard zonder medeweten van het hoofdpersonage.
Langzaam gaan we terug in de tijd en komen we stap voor stap te weten wat er gebeurd is. We begrijpen dat het nooit meer goed zal komen met het hoofdpersonage.
Beoordelingen
Er zijn geen beoordelingen gevonden.
